خطرات ناشی از دفع زباله به طریق غیر بهداشتی

خطرات ناشی از دفع زباله به طریق غیر بهداشتی

        اصول بهداشت و بهسازی محیط، در هر شهر ایجاب می کند که زباله ها در حداقل زمان از منازل و محیط زندگی انسان دور شده و در اسرع وقت دفع گردند. پیدایش این ایده (دفع بهداشتی زباله در محیط زیست) در قرن نوزدهم میلادی به مشابه یک دستور العمل بهداشتی، شهروندان را به رعایت آن ملزوم می ساخت.

اهمیت دفع بهداشتی زباله ها موقعی بر همه روشن خواهد شد که خطرات ناشی از آن بخوبی شناخته شود. زباله ها نه فقط باعث تولید بیماری،تعفن و زشتی مناظر می گردند، بلکه می توانند به وسیله آلوده کردن خاک،آب وهوا خسارات فراوانی را ببار آورند. به همان اندازه که ترکیبات زباله مختلف است، خطرات ناشی از مواد تشکیل دهنده آنها نیز می توانند متفاوت باشند . جمع آوری، حمل ونقل و آخرین مرحله دفع این مواد بایستی به طریقی باشد که خطرات ناشی از آن ها در سلامتی انسان به حداقل ممکن کاهش یابد.

راجع به خطرات حاصل از زباله های شهری و صنعتی باید گفت که در کلیه منابع علمی و کتب مربوطه همواره اشاره به ابتلای انسان ها به بیماری های گوناگون شده است . در کتب علمی تعداد باکتری های مختلف موجود در خاکروبه خیابان ها از 2 تا 40 میلیون به صورت خاص و از50000 تا 10 میلیون بطور عموم در هر گرم برآورده شده است . این تعداد باکتری می توانند به سادگی موجب بروز بیماری های گوناگونی گردند. مخصوصاً اینکه در این مواد انواعی از باکتری های مولد وبا، تیفوس و کزاز بطور مسلم و صریح تشخیص داده شده است. شایان ذکر است که سابقاً فضولات حیوانی (پهن گاو و اسب )قسمت عمده ای از خاکروبه های خیابانی را تشکیل می داد. این حالت هم اکنون نیز در پاره ای از روستاها و شهرهای کوچک مشاهده می شود.

مگس           

خطرات ناشی از وجود مگس برای انسان و عموم حیوانات اهلی بر همه روشن است،مگس خانگی (Mussca domestica  ) مخصوصاً از انتشار بسیاری از   باکتری های بیماری زا قابل اهمیت می باشد. اصولاً  بیش از 50-40 هزار نوع مگس در این زمان شناسایی شده ولی نام گذاری همه آنها به اتمام نرسیده است . براساس مطالعات انجام شده در صحرا و آزمایشگاه انتشار بسیاری از امراض همچون              اسهال های آمیبی و باسیلی،تراخم،حصبه و شبه حصبه،وبا ،سل،جذام،طاعون و سیاه زخم به وسیله مگس امکان پذیر است .این حشره به وسیله پرزهای چسپنده و             مژک های فراوان بدن خود با نشستن بر روی مدفوع انسان و حیوان و بسیاری از کثافات و زباله ها، میکروب های مختلف را از طریق تماس مستقیم بدن انسان و یا اغذیه مورد نیاز او به محیط زندگی وارد نموده و به طور مکانیکی باعث انتقال  بیماری ها به موجود زنده دیگری می گردد.

ساختن مستراح های بهداشتی در شهر و روستا و حفظ محیط زیست از پِهِن و دیگر فضولات فساد پذیر انسانی و حیوانی نیز از جمله عواملی است که باعث جلوگیری از تولید و رشد لارو مگس خواهد شد.

مواد زاید صنعتی اعم از فراورده های گیاهی،میوه ها ، فضولات کشتارگاهها و غیره چه در شهرها و چه در مراکز تولید و مصرف می تواند محل پرورش لارو (کرمینه)مگس قرار گیرد . در صورتی که روش دفع زباله به صورت تلنبار کردن در فضای آزاد باشد کرمینه مگس در داخل زباله که از نشر حرارت، رطوبت و مواد غذایی مناسب ترین محیط به شمار می رود رشد ونمو کرده و پس از رسیدن زمان بلوغ به منازل و اماکن مجاور پرواز می نماید. قدرت پرواز مگس تا حدود 20 کیلومتر مشخص شده است.

جوندگان            

سالم سازی محیط بخصوص کنترل زباله ها چه در امر جمع آوری و چه در دفع بهداشتی آنها مفید ترین راه مبارزه با جوندگان می باشد و بدیهی است که یکی از خطرناکترین مضرات عدم توجه به دفع زباله نشو نما و انتشار موش در شهرها است. خطر ازدیاد موش در شهرها را نمی توان به سادگی با هیچ بودجه ای جبران نمود .

موش های خانگی و جوندگان دیگر به طرز وسیع و دامنه داری در جهان پراکنده و در جوار انسان ها زندگی می کنند. ازا ین نظر این گونه موجودات بالقوه ناقل بسیاری از بیماری های انسانی هستند. ناراحتی های حاصل از موش ها از یک گاز گرفتگی ساده تا تب تیفوس و طاعون متفاوت است . بیماری لپتوسپیروز در نتیجه تغذیه مواد غذایی آلوده به مدفوع موش بیمار و با استحمام در آب آلوده و یا در تماس مستقیم با موش آلوده ،به وجود می آید

موش می تواند در انتقال بیماری هایی چون اسهال آمیبی و انتقال کرم کدو و تریشین نیز به طور غیر مستقیم،نقش مهمی ایفاء کند. موش و سایر جوندگان برای تولید مثل و ازدیاد جمعیت خویش به سه چیز احتیاج دارند،غذا ،آب و پناهگاه که هر سه در اغلب موارد در زباله های شهری وجود دارد .

آلودگی های آب         

آب شرط اصلی ادامه حیات در جهان است،کلمه آبادانی در زبان فارسی از آب گرفته شده که خود عامل مهمی در جهت عمران و بهسازی مناطق کشور به شمار می رود. سرعت افزایش جمعیت ،بهبود سطح بهداشت و پیشرفت های صنعتی در سطح جهان بیش از پیش باعث محدود شدن منابع آب شده است. اما باید قبول کرد که دنیا تشنه است و این تشنگی یک تصور شاعرانه و خیال نیست بلکه یک حقیقت مسلم است .

در کشور ما مسئله کمبود آب مخصوصاً چه در امر صنعت و چه در امر کشاورزی مشکلات فراوانی را به بار آورده است. مصرف زیاد از حد آب در شهرها و                اسراف های بی رویه در هر زمینه نیز تشدید کننده این مشکل است. گرمسیر بودن مناطق مختلف کشور و عدم وجود منابع آب کافی از یک سو و عدم کنترل آلودگی آب به وسیله تخلیه فاضلاب ها و زباله های شهری و صنعتی از سوی دیگر تاثیر زیانبخشی در اقتصاد و بهداشت جامعه ما دارد. همچنین تخلیه مواد زاید جامد و مایع (زباله و فاضلاب ها) در محیط به وسیله جاری شدن آب های سطحی اعم از جویبارها،رودخانه ها و دیگر آب های حاصل از بارندگی به نقاط مختلف موجب انتشار آلودگی می گردند و این در حالیست که متاسفانه در بعضی از شهرهای ما دفع بی رویه زباله اکثراً به وسیله تخلیه مواد به جویبارها صورت می گیرد و یا دفن غیر بهداشتی آن در سراشیبی ها و دیگر اماکن که مخالف ضوابط حفاظت آبهای زیر زمینی است انجام می شود که از نظر بهداشت محیط کاملاً خطرناک است. مخصوصاً اینکه محل تخلیه و یا دفن در خاک های سبک شنی و یا در حوالی رودخانه ها و چشمه سارها باشد .         

آلودگی های خاک

زباله های شهری که خود ترکیبی از فضولات انسانی و حیوانی و بسیاری دیگر از مواد زاید صنعتی و کشاورزی است متاسفانه در آخرین مرحله دفع به خاک و یا آب منتقل می شوند . کالاهای مصنوعی که از مواد پلاستیکی ساخته شده اند پس از استعمال به صورت مواد زائد تجزیه نشدنی در زباله انباشته و در خاک باقی می مانند زیرا پلیمرهای طبیعی موجود در پشم و پنبه به علت نبودن آنزیم ویژه،سال ها جهت تجزیه در طبیعت به صورت و بدون تغییر باقی می ماند. این مواد خود خللی در تبادل آب و هوا و دیگر عکس العمل های فیزیکی و شیمیایی خاک بوجود می آورند. مجاورت و یا احاطه شدن ریشه گیاهان بوسیله مواد پلاستیکی در خاک سبب نرسیدن آب و غذا به ریشه گیاه شده و در طی زمان در اطراف ریشه حرارت،رطوبت و خواص شیمیایی کاملاً غیر متعادلی بوجود می آورند که موجب ضعف رشد و یا خشکی گیاه می شوند. وجود انواع مختلف قوطی های کنسرو،لاستیک های مستعمل،لاشه های                     اتومبیل ،فضولات بیمارستان ها و مواد شیمیایی کارخانه ها که هم اکنون در اغلب شهرها جزو لاینفک زباله های شهری هستند به خارج از شهر در دامان طبیعت پراکنده و یا دفن می شوند. نتیجه این عمل،تجزیه هایی است که طی سالیان دراز خطرات مهیبی را در آب و خاک منطقه بوجود آورده و موجب بیماریهای گوناگونی در انسان و حیوان و کلیه موجوداتی که در آن منطقه زندگی می کنند می شود .

از جمله امور متداول در استفاده مجدد از زباله های شهری،تهیه کمپوست است که هم اکنون در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا معمول است. در ایران متاسفانه بدون مطالعه در سیستم تهیه کمپوست،نوع کمپوست و امکانات مصرف،اقدام با تاسیس کارخانه هایی شده است که نتایج حاصل، مطلوب نبوده و الودگی های محیط جامعه شهری و روستایی ما را تشدید می نماید. امروزه به علت پیشرفت صنایع سنگین و مصرف زیاده از حد فلزات سنگین که از راه هوا و زمین و آب وارد و خسارات زیادی را به بار می آورند .

 Lenihanو wainered  عقیده دارند که امروزه بیش از 60 ماده شیمیایی در صنایع،مورد استفاده قرار می گیرند که نقش آنها در سیستم های حیاتی گیاه و حیوان،ناشناخته است . ازدیاد فلزات سنگین مثل جیوه، سرب،کادمیوم و آرسنیک در کمپوست و در نتیجه در خاک ، باعث مسمویت های زیاد و بیمار یهای گوناگونی در انسان می شود .

آلودگی هوا

در این زمینه گفته می شود احتراق مواد پلاستیکی که متاسفانه امروزه به میزان فراوانی در زباله ها وجود دارند صرفنظر از تولید دیوکسین ها گازهایی همچون گاز کربنیک،انیدرید سولفوره،گازهای سمی کلره و غیره می نماید که فوق العاده خطرناک بوده و موجب آلودگی شدید هوا می گردند.

شایان ذکر است که در مناطقی که مبادرت به ایجاد زباله سوز می شود تعبیه   هواکش های طویل و فیلتر های ویژه ای که طبق ضوابط محیط زیست قادر به جلوگیری از آلودگی های هوا باشند از ضروریات امر است .

گازهای حاصل از تخمیرهای هوازی و غیر هوازی در مراکز دفن زباله قادرند به طبقات زیرین خاک نفوذ کردهو اختلالاتی در خاک های زراعی به وجود آورند.طبق مطالعه در نواحی نزدیک به جایگاه های دفن زباله میزان گاز متان(ch4) تا حدود 60 در صد و گاز کربنیک (co2 ) حداکثر تا 30 درصد تایید شده است که قطعاً در جلوگیری از رشد و نمو صحیح گیاهان منطقه بی تاثیر نیست.              

زباله های شهری

در نشریات و کتب از تعاریف و طبقه بندی های مختلفی برای اجزاء مواد زاید جامد شهری استفاده شده است. تعاریف ارائه شده در زیر می تواند به عنوان یک راهنما برای شناسایی اجزاء مواد زاید شهری مورد استفاده قرار گیرد.

زایدات غذایی

به قسمت فساد پذیر زباله که معمولاً از زایدات گیاهی،تهیه و طبخ یا انبار کردن مواد غذایی به دست می آید، اطلاق می شود. کمیت پسمانده های غذایی در طول سال متغیر بوده و در ماه های تابستان،که مصرف میوه و سبزی بیشتر است، به حداکثر            می رسد. پس مانده های غذایی مهمترین قسمت زباله است ،چرا که از یک سو به دلیل قابلیت تهیه کود از آن (کمپوست) حائز اهمیت است. قابل ذکر است که میزان پسمانده های فساد پذیر در زباله های شهری ایران 35 تا 76 درصد گزارش شده است.

آشغال

به قسمت فساد ناپذیر زباله به جز خاکستر گفته می شود. آشغال در زباله معمولاً شامل کاغذ ،پلاستیک،قطعات فلزی، شیشه،چوب و موادی از این قبیل می شود. آشغال را می توان به دو بخش قابل اشتعال و غیر قابل اشتعال تقسیم کرد.

خاکستر

باقی مانده حاصل از سوزاندن زغال،چوب و دیگر مواد سوختنی که برای مقاصد صنعتی،پخت  و پز و یا گرم کردن منازل بکار می رود گفته می شود.

زایدات ناشی از تخریب و ساختمان سازی

به زایدات حاصل از تخریب ساختمان،تعمیر اماکن مسکونی، تجاری،صنعتی، و یا سایر فعالیتهای ساختمان سازی اطلاق می شود.

زایدات ویژه

این قسمت از زباله ها شامل مواد حاصل از جاروب کردن خیابان ها و معابر،برگ درختان،اجساد حیوانات مرده و موادی که از وسایل نقلیه به جای مانده است می شود.

زباله های صنعتی

زباله های صنعتی ،مواد زاید ناشی از فعالیت های صنعتی هستند و معمولاً شامل فلزات،مواد پلاستیکی ،مواد شیمیایی و بالاخره زباله های ویژه و زباله های خطرناک هستند. که عمل جمع آوری،حمل و نقل و دفع آن ها ضوابط خاص و مقررات ویژه ای را بخود اختصاص داده است.  

زباله های خطرناک

مواد زاید خطرناک ، مواد زاید جامد و مایعی هستند که به علت کمّیت، غلظت و یا کیفیت فیزیکی ، شیمیایی یا بیولوژیکی می توانند باعث افزایش میزان مرگ و میر و یا بیماری های بسیار جدی شوند. بر اساس تعریف آژانس حفاظت محیط زیست    (Enviromental protection Agency :EPA  (  زباله های خطرناک به مواد زاید جامدی اطلاق می شود که بالقوه خطرناک بوده و یا اینکه پس از طی مدت زمانی موجبات خطر را برای محیط زیست فراهم می کنند. زباله های خطرناک معمولاً یکی از مشخصات قابلیت انفجار، احتراق، خوردگی ، واکنش پذیری و سمی را دارا بوده و اغلب تحت عنوان مواد زاید رادیواکتیو، پسماندهای شیمیایی زایدات قابل اشتغال، زایدات دارویی، مواد زاید رادیواکتیو، پس ماندهای شیمیایی، زایدات قابل اشتعال، زایدات بیولوژیکی و مواد منفجره دسته بندی می شوند :

از منابع عمده زایدات بیولوژیکی ، بیمارستان ها، آزمایشگاه و مراکز تحقیقات پژشکی هستند. زباله های بیمارستانی به دلیل آنکه حاوی زایدات پاتولوژیکی ، مواد زاید رادیواکتیو، زایدات دارویی،مواد زاید عفونی، مواد زاید شیمیایی و بعضاً ظروف مستعمل تحت فشار هستند، از منابع عمده،زباله های خطرناک در شهرها محسوب می شوند. تکنولوژی جمع آوری، دفن و یا احیای این مواد در مقایسه با زباله های شهری و خانگی تفاوت بسیار دارد و باید جداگانه مورد توجه قرار گیرد.

زباله های بیمارستانی

زباله های بیمارستانی شامل موادی هستند که با توجه به نوع کار و وظیفه در هر بخش بیمارستانی، متفاوت می باشند. مثلاً زباله بخش عفونی یا اطاق عمل، با مواد زاید آزمایشگاه یا بخش رادیو لوژی،تفاوت محسوسی دارد و طبق یک بررسی، زباله بخش های مختلف بیمارستان ها به هفت تقسیم گروه تقسیم می شوند .

زباله های معمولی بیمارستان

عموماً شامل زباله های مربوط به بسته بندی مواد و دیگر زباله های پرسنل شاغل در بیمارستان و خوابگاه های آن هاست .

زباله های پاتولوژیکی

شامل بافت ها، ارگان ها ، قسمت های مختلف بدن،پنبه های آغشته به خون و چرک و مواد دفعی بدن همچون نمونه های مدفوع و ادرار و غیره جزو این گروه از موادزاید،محسوب می شوند.

مواد زاید رادیواکتیو

شامل جامدات،مایعات و گازها بوده و در برخی از بخش و آزمایشگاه های بیمارستان ها وجود دارند که جمع آوری و دفع آنها دارای خصوصیات ویژه ای است.

مواد زاید شیمیایی

شامل جامدات، مایعات و گازهای زاید می باشد که به وفور در بیمارستان ها وجود دارد، در بخش های تشخیص و آزمایشگاه ماحصل نظافت و ضدعفونی بیمارستان، وسایل و ابزار تنظیف و ضدعفونی به انضمام داروها و وسایل دور ریختنی اطاق عمل بخش دیگری ازاین فضولات را تشکیل می دهند. مواد زاید شیمیایی ممکن است خطرناک باشند. فضولات شیمیایی خطرناک در سه بخش زیر، طبقه بندی می شوند:

·        فضولات سمی: این فضولات با PH کمتر از 2 (به شکل اسیدی) و بالاتر از 12 (به حالت قلیایی) در زباله های بیمارستانی وجود دارند. بخشی از داروهای اضافی و یا فاسد شده، جزو اینگونه فضولات به حساب می آیند.

·        مواد قابل احتراق : شامل ترکیبات جامد،مایع و گازی شکل

·        مواد واکنش دهنده و موثر: در سایر فضولات که تا حدودی در زباله های بیمارستانی، قابل تشخیص هستند.

از فضولات شیمیایی بی خطر می توان قندها،اسیدهای آمینه و برخی از نمک های آلی و معدنی را نام برد. اسیدهای آمینه و نمک های شیمیایی نظیر نمک های

 سدیم،منیزیم،کلسیم،اسید لاکتیک، انواع اکسیدها،کربنات،سولفات و فسفات ها قسمتی از مواد زاید شیمیایی هستند.    

مواد زاید عفونی

این مواد ،شامل جِرم های پاتوژم در غلظت های مختلف هستند که می توانند به سادگی منجر به بیماری شوند. منشاء آنها ممکن است پس ماندهای آزمایشگاهی،جراحی و اتوپسی بیماران عفونی باشد. وسایل آغشته به جرم های عفونی در بیمارستان،شامل دستکش، وسایل جراحی،روپوش، لباس های بلند جراحی، ملحفه و غیره است. این زباله ها تقریباً 10% کل زباله های بیمارستانی را تشکیل می دهند. از وسایل جراحی سرنگ ها، اره های جراحی،شیشه های شکسته،کاردهای کوچک جراحی و غیره را می توان در یک دسته بندی خاص منظور کرد.

مواد زاید دارویی

شامل داروهای پس مانده،محصولات جانبی درمان و داروهای فاسد شده یا مواد شیمیایی هستند که تا حدود زیادی در زباله های بیمارستانی وجود دارد .

روش های دفع زباله

روش معمول که تاکنون برای دفع زباله بکار گرفته شده است شامل بازیافت،سوزاندن،دفن بهداشتی و تهیه کمپوست با استفاده از سیستم های سنتی،نیمه صنعتی و مدل های پیشرفته هوازی و غیر هوازی است.

با توجه به موقعیت جغرافیایی و آب و هوایی شهرهای کشور و وجود زمین های بایر فراوان در اطراف شهرها و همچنین ویژگی های خاص زباله های شهری در ایران که بیش از 70% آنها  را مواد آلی تشکیل می دهد، روش های سوزاندن،کمپوست و دفن بهداشتی به صورتی که در ابتدا با اجرای سیستم های بازیافت از مبداء تولید همراه باشد از اهمیت خاصی برخوردار است که ذیلاً به صورت خلاصه مورد بحث قرار می گیرد.

سوزاندن (Incineration)       

         در ایران با توجه به کیفیت زباله های شهری که بهره وری بازیافت و کودسازی در آنها زیاد است و نیز با عنایت به وجود زمین های بایر و فراوانی که در اطراف شهرها تناسب خاصی برای دفن بهداشتی زباله دارند، سرمایه گذاری در جهت احداث کارخانه های زباله سوز، توصیه نمی شود. اما از آنجا که آلودگی بیولوژیکی و عفونی زباله های بیمارستانی معمولاً بیش از انواع دیگر زباله است . کارشناسان بهترین روش را برای دفع زباله های مراکز درمانی را سوزاندن در کوره های زباله سوز ،توصیه کرده اند. ضمناً محاسن و معایب سوزاندن زباله با دستگاههای زباله سوز به شرح زیر خلاصه می شود :

محاسن

-     این روش موثرترین روش دفع زباله است که در مقایسه با سایر روش های دفع به زمین کمتری نیاز دارد. خاکستر باقیمانده به علت عاری بودن از مواد آلی و باکتری ها از نظر بهداشتی مخاطره آمیز نبوده و قابل دفن است.

-     آب و هوا و تغییرات جوی تقریباً تاثیر مهمی در  این روش ندارد .

-     سوزاندن زباله در دستگاههای زباله سوز منافع جنبی نظیر استفاده از حرارت ایجاد شده برای گرم کردن بویلرها و در نتیجه تولید انرژی بهره دارد .

معایب

-     این روش در مقایسه با سایر روش ها به سرمایه گذاری و هزینه اولیه  بیشتری نیاز دارد.

-     این روش ایجاد بو،دود وآلودگی هوا می نماید که عموماً مورد اعتراض مردم است.

-     به پرسنل کارآزموده و افراد مجرب برای بهره برداری  و نگهداری از دستگاههای زباله سوز نیاز است.

-     هزینه نگهداری و تعمیرات در این روش بیش از سایر روش های زباله است.

-     این روش برای دفع مواد زاید خطرناک نظیر مواد رادیواکتیو و مواد قابل انفجار روش مناسبی نیست.

کمپوست یا کود گیاهی

تهیه بیوکمپوست از فضولات شهری در مقایسه با سایر روش های دفع زباله، بخصوص سوزاندن، ارزان تر و اقتصادی تر است،بطوریکه در حوالی شهرها با سرمایه گذاری کمی می توان کود مناسبی جهت توسعه فضای سبز شهری و یا به منظور فروش تهیه نمود. یاد آور می شود که به علت گنجایش نسبتاً زیاد تاسیسات تهیه کمپوست و نیز محدودیت حجم تولید و الزام به رعایت زمان تبدیل مواد آلی زباله به کمپوست، نمی توان کلیه زباله های شهری را به کود کمپوست تبدیل کرد ،بلکه استفاده از روش های دیگر دفع زباله نظیر دفن بهداشتی نیز یک مسئبه اجتناب ناپذیر است. از آنجا که بیش از 70% از زباله ای شهری در ایران را مواد آل تشکیل می دهند تولید بیوکمپوست می تواند بخوبی درصد برنامه بازیافت و دفع بهداشتی زباله در کشور ما قرار گیرد .

تعریف کلمه کمپوست- عبارت از تجزیه کنترل شده مواد آلی در حرارت و رطوبت مناسب بوسیله باکتری ها،قارچ ها ، کپک ها و سایر میکروارگانیسم های هوازی و یا غیر هوازی. کمپوست دارای درصد زیادی هوموس است. هوموس اصلاح کننده خاک بوده وباعث بهبود شرایط زندگی و عملکرد موجودات خاک می شود. نکته مهم این که هوموس حاوی مقدار زیادی مواد ازته می باشد که بتدریج در خاک آزاد شده و در اختیار گیاه قرار می گیرد.    

تفکیک از مبداء تولید

روش جداسازی و تفکیک در مبداء یکی از مهمترین و کم هزینه ترین روش های جداسازی و تفکیک مواد زاید،محوب می شود .

در این روش ،زایدات قابل بازیافت پس از جداسازی در منزل جهت ذخیره سازی به ظروف ویژه ای که بدین منظور در محیط های مسکونی، نصب گردیده اند، منتقل و سپس توسط سرویس های ویژه و منظم از محل تولید به محل تبدیل حمل می گردند. یکی از محسنات این روش عدم اختلاط و آلودگی مواد زاید قابل بازیافت با هم  ودر نتیجه عدم نیاز به ضدعفونی و شستشوی مضاعف و همچنین صرف هزینه های مازاد است.

تفکیک در مقصد

روش جداسازی و یا تفکیک در مقصد نیز یکی دیگر از روش های بازیافت و جداسازی مواد زاید به حساب می آید.در این روش زایدات قابل بازیافت پس از ورود به مراکز انتقال و یا دفع به توسط روش سنتی و با صرف نیروی انسانی و یا توسط انواع سیستم های مکانیزه همانند سرند،آهن ربا،تونل باد و ... از داخل مواد تفکیک و جداسازی می گردند. بطور کلی هر کارخانه بازیافت و تبدیل مواد زاید جامد از سه قسمت اساسی زیر تشکیل شده است:

1.      قسمت دریافت مواد 

2.      قسمت جداسازی

3.      قسمت آماده سازی محصول تولید

از نظر کلی تمام موادی را که مصرف کنندگان به دور می ریزند می توان بازیابی کرد.در عمل بین کمیت و کیفیت این مواد تفاوت وجود دارد.موادی که برای بازیابی و برگشت به صورت مواد اصلی نا مناسب هستند موادی می باشند که عناصر تشکیل دهنده آنها بسیار متفاوت بوده و نامرغوب می باشند. از این رو مدیریت مواد زاید جامد با دارا بودن اهداف مشخص در مورد مقداری از زباله که باید بازیابی شده و یا به روش های دیگر دفع تحویل گردد، قادر به ارائه سیستم مشخصی از بکار گیری و استفاده مجدد این مواد خواهد بود .

با توجه به میزان مواد تشکیل دهنده زباله ،میزان بازیافت آن ها نیز در هر کشوری بر حسب سیاست گذاری ها و وضعیت اقتصادی و نیاز به منابع تفاوت دارد.

در کشور ما با وجود 20 در صد مواد بازیافتی از قبیل کاغذ،کارتن،پلاستیک،شیشه و فلزات و نیز حدود 70 درصد مواد قابل کمپوست اتخاذ سیستم بازیافت از مبداء یک تحول اساسی در مدیریت مواد زاید جامد خواهد بود. قابل ذکر است که در حال حاضر بازیافت از زباله های بیمارستانی و مراکز بهداشتی ممنوع می باشد.